[Konrad Turzyński]

Przywracanie nazw ulic w Toruniu

Ulicy Dzierżyńskiego udało się kilkanaście lat temu przywrócić nazwę "Chełmińska". Ale czy ulicy Waryńskiego uda się kilkanaście lat temu przywrócić nazwę "Focha"? Jeszcze trudniej może być z ul. Hanki Sawickiej, która nie miała przedtem niekomunistycznej nazwy.

w internecie:

http://www.nowosci.com.pl/look/nowosci/article.tpl?IdLanguage=17&IdPublication=6&NrArticle=109835&NrIssue=874&NrSection=1

na papierze:

"Nowości. Dziennik toruński" nr 181(11612) z 4 sierpnia 2008 r.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Małgorzata Oberlan,

Zamach na Waryńskiego

Instytut Pamięci Narodowej wezwał już 18 miejscowości w regionie, by zmieniły niechlubne nazwy ulic


Toruń czeka na list z IPN. Mamy jak w banku, że historycy wytkną nam ul. Armii Ludowej. Zanim to się stanie, rozwiązać trzeba konflikt między Waryńskim a marszałkiem Fochem.

Wniosek, by ulicy Ludwika Waryńskiego przywrócić dawną nazwę - marszałka Ferdynanda Focha, stanął już na posiedzeniu Komisji Kultury Rady Miasta Torunia.

– Nie byliśmy zgodni – mówi oględnie Bogdan Major, przewodniczący komisji, radny znany z antykomunistycznych przekonań. - Ostatecznie problem odłożyliśmy. W końcu to dość marginalna ulica.

– Jestem za wstrzemięźliwością w zmienianiu nazewnictwa. Ideologia nie powinna brać góry nad zdrowym rozsądkiem – mówi z kolei Marek Pijanowski (do niedawna PO, dziś niezrzeszony), zastępca przewodniczącego komisji. – Kategorycznym trzeba być, gdy chodzi o nazwiska ludzi podłych. W pozostały przypadkach nie warto burzyć spokoju mieszkańców, narażać ich na kłopoty (np. wymianę dowodów), a wszystkich podatników na koszty, wynikające choćby ze zmian tablic informacyjnych.

Ludwik Waryński (1856-1889) to działacz i ideolog polskiego ruchu socjalistycznego, założyciel partii robotniczej Proletariat. Współpracował z rosyjskimi rewolucjonistami Narodnej Woli. Opowiadał się przeciwko nacjonalizmowi, za międzynarodowym ruchem socjalistycznym. Podjął akcję przeciwko rozporządzeniu dowódcy warszawskiej carskiej policji Buturlina, który nakazał objąć nadzorem obyczajowym robotnice. Aresztowany przez carską policję, przeszedł Cytadelę, a zmarł w twierdzy szlisselburskiej.

W Toruniu socjalista odebrał miejsce Ferdynandowi Fochowi (1851-1929) - marszałkowi Francji, feldmarszałkowi Wielkiej Brytanii i marszałkowi Polski. Ostatni z tytułów Francuz otrzymał w 1923 roku. Tym samym, w którym został honorowym obywatelem Torunia. Był nieprzejednanym wrogiem Niemiec i przyjacielem Polski. Swą zdecydowaną postawą (m.in. groźbą interwencji zbrojnej) wymusił na rządzie niemieckim przerwanie kontrofensywy przeciwko powstańcom wielkopolskim. Gorliwy katolik, któremu wręcz zarzucano klerykalizm. – Niebawem staniemy przed problemem nadawania ulic na terenach po radzieckiej jednostce wojskowej (JAR-przyp. red.). I wrócimy do postaci marszałka Focha – zapewnia Major.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------