|
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
Kazimierz Michalczyk Site Admin
Dołączył: 03 Wrz 2006 Posty: 1573
|
Wysłany: Sob Wrz 30, 2006 6:28 pm Temat postu: Historia rodziny Lazarowiczów |
|
|
http://nowezycie.archidiecezja.wroc.pl/numery/112001/11.html
Losy Polaków - historia rodziny Lazarowiczów
Wojciech Trębacz
W dniu 28 października 2001 roku w sali Muzeum Miejskiego (dawne Muzeum Militariów) we Wrocławiu odbył się wernisaż wystawy "Losy Polaków. Historia rodziny Lazarowiczów", przygotowanej przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej.
Wystawa prezentuje dzieje kilku pokoleń rodziny, która w szczególny sposób była zaangażowana w działalność patriotyczną. Ród Lazarowiczów wywodzi się z Serbii. Za czasów króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego przybyło do Polski, na dwór królewski dwóch potomków serbskiego króla Lazara, który zginął w bitwie na Kosowym Polu. Uciekali przed zamętem w ojczystym kraju. W Polsce brali udział w walkach z Turkami, wyróżniając się męstwem, za co jeden z nich został nobilitowany na sejmie w 1662 r., otrzymując herb "Kościesza". Wraz ze szlachectwem nadano mu ziemie w dolinie krośnieńsko-jasielskiej.
Jej przedstawiciele walczyli w Powstaniu Styczniowym 1863 roku, brali udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku, pracy społeczno-kulturalnej w okresie międzywojennym.
Uczestniczyli także w wojnie obronnej 1939 roku, działalności konspiracyjnej w ramach polskiego państwa podziemnego oraz walkach partyzanckich z Wehrmachtem.
We wrześniu 1939 roku Adam Lazarowicz, uczestnik wojny 1920 r., był ostatnim komendantem miasta Dębica. Po zakończeniu walk zaangażował się w działalność konspiracyjną w szeregach Służby Zwycięstwu Polsce, a następnie Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. W grudniu 1940 r. został komendantem Obwodu ZWZ Dębica. W 1944 r. przeniesiono go na stanowisko zastępcy inspektora Inspektoratu Armii Krajowej Rzeszów. Był wówczas w stopniu majora.
W czasie akcji "Burza" dowodził liczącym ponad 1200 żołnierzy zgrupowaniem partyzanckim obwodu AK Dębica. W tym okresie współpracował z dowództwem radzieckiego odcinka frontu, za co w 1944 r. przyznano mu Order Gwiazdy Czerwonej, którego nie przyjął.
W pracy konspiracyjnej obok Adama Lazarowicza brała udział cała jego rodzina - żona Jadwiga, córka Danuta oraz synowie Zbigniew i Ryszard. Brat Adama Tadeusz pełnił funkcję oficera zrzutowego Obwodu AK Dębica, a siostra, Izabela była nauczycielką tajnego nauczania.
Po zakończeniu wojny przedstawiciele rodu Lazarowiczów organizowali w latach 1945-1947 powojenną konspirację niepodległościową na Rzeszowszczyźnie, w Krakowskiem i na Dolnym Śląsku. Kilku z nich było wtedy poszukiwanych przez komunistyczne służby bezpieczeństwa (NKWD i UB). Adam Lazarowicz - poszukiwany przez NKWD i UB - pozostał w konspiracji. Ukrywali się także członkowie jego rodziny. W latach 1945-1947 Adam Lazarowicz był kierownikiem Okręgu Rzeszowskiego i Okręgu Wrocławskiego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", zastępcą prezesa IV Zarządu Głównego WiN. 5 grudnia 1947 roku w Żninie (Wielkopolska) Adam Lazarowicz został zatrzymany przez UB. Po wstępnym etapie przesłuchań przewieziono go do Warszawy, gdzie został osadzony w więzieniu Mokotowskim. Tam został poddany okrutnemu śledztwu.
5 października 1950 r. w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Warszawie rozpoczęła się rozprawa IV Zarządu Głównego WiN. Orzekał zespół sędziowski w składzie: ppłk Aleksander Warecki - przewodniczący oraz dwaj sędziowie: mjr Zbigniew Furtak i mjr Władysław Tryliński. Oskarżał ppłk Jerzy Tramer. Przed sądem stanęło 10 osób: Łukasz Ciepliński, Adam Lazarowicz, Karol Chmiel, Mieczysław Kawalec, Franciszek Błażej, Józef Batory, Ludwik Kubik, Józef Rzepka oraz Janina Czarnecka i Zofia Michałowska. Zapadło siedem wyroków śmierci, wykonanych 1 marca 1951 r. w piwnicach więzienia na Mokotowie w Warszawie.
W okresie PRL postać majora Lazarowicza należała do szeregu żołnierzy "wyklętych", o których Polacy musieli zapomnieć. Do dnia dzisiejszego nie zdołano ustalić miejsca jego pochówku.
W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych w działalność opozycyjną zaangażowały się kolejne pokolenia rodu Lazarowiczów, a zwłaszcza najstarszy spośród dzieci Zbigniewa i Haliny - Romuald oraz jego żona Helena z Trębaczewskich. Romuald rozpoczął od kolportażu prasy bezdebitowej ("Biuletyn Informacyjny", "Głos", "Robotnik", "Opinie", "Spotkania"). Od 1979 roku w mieszkaniu Romualda i Heleny Lazarowiczów znajdowała się opozycyjna drukarnia "Biuletynu Dolnośląskiego", a Romuald został członkiem redakcji (aż do 1990 r.).
Od grudnia 1981 r. Romuald redagował jedno z pierwszych w kraju podziemnych pism stanu wojennego "Z dnia na dzień". W czerwcu 1982 roku - kontynuując działalność konspiracyjną - Romuald Lazarowicz znalazł się w grupie osób, która opuściła struktury dolnośląskiego Regionalnego Komitetu Strajkowego i z inicjatywy Kornela Morawieckiego założyła "Solidarność Walczącą",
Ważną formą aktywności wrocławskiej "Solidarności Walczącej" była działalność wydawnicza. Jej głównym organem prasowym był dwutygodnik o tej samej nazwie, ukazujący się w latach 1982-1990. Jego współredagowaniem zajmował się m.in. Romuald Lazarowicz. Inną, równie spektakularną formę działalności "Solidarności Walczącej" stanowiły audycje, nadawane przez Radio "SW". Pierwsza nadana została w czerwcu 1982 r. Organizacją tego przedsięwzięcia do października zajmował się głównie Romuald Lazarowicz, w czym pomagała mu jego żona Helena.
W podziemnych strukturach "Solidarności" działali także pozostali członkowie rodziny. W kwietniu 1982 roku za kolportaż nielegalnej prasy aresztowani zostali Zbigniew i Przemysław Lazarowiczowie.
Na wystawę składa się bogaty pakiet fotografii, głównie ze zbiorów rodzinnych oraz wiele unikatowych eksponatów i pamiątek, jak na przykład dokumenty procesowe, korespondencja, zdjęcia z okresu II wojny światowej, stanu wojennego (rozbicie siedziby Regionu NSZZ "Solidarność") i internowania, matryca gazety "Z dnia na dzień" zarekwirowana przez SB i wiele innych.
Poprzez wystawę staramy się przywrócić społecznej świadomości historycznej rodzinę z jednej strony niezmiernie zasłużoną dla niepodległości Polski, z drugiej ciężko doświadczoną represjami nazistowskimi i komunistycznymi. Jej historia obrazuje głębokie przywiązanie Polaków do wartości takich jak niepodległość, suwerenność państwowa, wolność i prawa człowieka. Wystawa ta jest jednocześnie częścią cyklu wystawienniczego rozpoczętego ekspozycją "Walczyliśmy o nową Polskę, Polskę dla wszystkich.... por. Mieczysław Bujak (1926-1951)" a w przyszłym roku kontynuowanego poprzez wystawy "Straceni w więzieniu przy ul. Kleczkowskiej", "Dzieje rodziny Komorowskich" oraz "Represje wobec duchowieństwa na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie w latach 1945-1956". Cyklu dotyczącego oporu i represji, w którym szczególną rolę poprzez personalizację zdarzeń historycznych kładziemy na walory edukacyjne i popularyzatorskie naszych ekspozycji.
Wojciech Trębacz |
|
Powrót do góry |
|
|
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Możesz dodawać załączniki na tym forum Możesz ściągać pliki na tym forum
|
Załóż bezpłatnie forum phpbb2 lub phpbb3 na Forumoteka.pl
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|